Op 11 maart vond de ROMA webinar met het Thema Archeologie plaats voor de ambtenaren in de provincie Utrecht die archeologie integraal willen betrekken bij het erfgoedbeleid in hun gemeente.

Hoe zorg je voor een integraal archeologiebeleid? En wanneer is het archeologiebeleid omgevingswet-proof? Kan een nieuw ontwikkelde format voor verwachtingskaarten hieraan bijdragen? En welke invloed heeft bijvoorbeeld de energietransitie op de archeologie?

Tijdens de webinar kwamen deze vragen en nog veel meer aan bod tijdens de presentaties van Jan Breimer en Jolanda Bos. 

Jan Breimer sprak over de Handleiding Verwachtingskaarten die de mogelijkheid bieden om te voldoen aan de vereiste ‘aantoonbare verwachting’ in de Omgevingswet. Momenteel wordt nagedacht hoe deze kaarten kunnen worden geïmplementeerd in gemeentelijk beleid. In de toekomst zal hier nader aandacht aan worden besteed door het steunpunt.

Jolanda Bos sprak over de omgang met archeologie in relatie tot de energietransitie vanuit een gezamenlijk onderzoek met NMF-erfgoedadvies in opdracht van de RCE. Naar verwachting verschijnt de publicatie over de impact van energiemaatregelen op de archeologische waarden in de bodem in het begin van najaar bij de RCE.

Hierover zijn we ook met elkaar in gesprek gegaan in groepen tijdens de workshop. Onder andere kwamen de volgende aspecten daarbij aan bod:

• Er was een gemeente die de checklist uit de handleiding al had ingevuld voor hun huidige archeologische beleidskaart en uitkwam op goed/uitstekend, maar nog wel veel vragen had over de hoe bepaalde aspecten uit de checklist moesten worden geinterpreteerd. Bijvoorbeeld de mate en kwaliteit van 'eigen archeologisch onderzoek'. Er was dan ook zorg over de te brede interpretatieruimte.
• Daarnaast is de actualiteitswaarde van de waardenkaarten een aandachtspunt. In de praktijk worden de kaarten meestal maar eens per vijf jaar geactualiseerd afhankelijk van hoe dynamisch een gemeente is. De Omgevingswet biedt wat dat betreft wel het instrument en daarmee de kans om de kaarten zo up-to-date als mogelijk te houden. Ook kan er daardoor wellicht meer gedaan worden met input van burgers en vrijwilligers.
• Er is zorg dat het verstoorder-betaalt principe lijkt te worden omgedraaid. Gemeenten moeten zich nu ineens verantwoorden richting projectontwikkelaars en aantonen of er wel/geen archeologie aanwezig is. Het principe van ‘aantoonbare verwachting’ dreigt daardoor een flinke kostenpost voor gemeenten te worden. Aan de andere kant is het motivatiebeginsel bij besluiten als onderdeel van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur ook niet nieuw voor gemeenten.
• Het loslaten van de laag-midden-hoog verwachting schept ook verwarring. Als het onderscheid verandert naar het óf wel óf niet zijn aanwezig van archeologie, dan moeten gemeenten mogelijk meer geld uitgeven om dit te onderzoeken. Als voorbeeld werd de verwachte aanwezigheid van een Romeinse weg gegeven: volgens de verwachting moet hij ergens liggen, maar wáár precies is nog niet bekend. Om dit beter te duiden, is meer onderzoek en dus meer geld nodig.

Kortom veel zaken waar nog zorgen en onzekerheid over zijn en waar we in de toekomst nog veel aandacht aan gaan schenken.

Downloads
Helaas kunnen wij de presentaties van de sprekers niet delen. Een link naar de Handleiding Verwachtingskaarten volgt zodra deze online beschikbaar is gesteld.

Foto van videobeeld: Ton van Es