Om een goed inzicht te krijgen van het cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving van de gemeente is het zinvol om een cultuurhistorische waardenkaart (CHWK) op te stellen. 

Op de cultuurhistorische waardenkaart wordt in beeld gebracht wat er aan cultuurhistorie aanwezig is binnen de gemeente en wat de waarde daarvan is. Op basis hiervan kan beleid geformuleerd worden wat er mee te gaan doen (behouden, versterken, ontwikkelen). Enige vorm van verankering is aan te raden. Op een goede waardenkaart staan in ieder geval aangegeven:

• Rijksmonumenten 
• Gemeentelijke monumenten
• Beeldbepalende/karakteristieke panden
• Beschermde stads- en dorpsgezichten
• Historische stedenbouwkundige structuren
• Historisch geografische structuren en elementen
• cultuurlandschap
• Historisch waardevolle groen van parken, tuinen, begraafplaatsen en landgoederen
• Bouwhistorische waarden
• Archeologische waarden. Als er al een archeologische beleidskaart bestaat, volstaat een heldere verwijzing of liever nog: een koppeling met de cultuurhistorische kaart.
• Unesco werelderfgoed
• Cultuurhistorische hoofdstructuur Provincie

Het is belangrijk als gemeente goed na te denken over de verschillende aspecten die de gemeente wil opnemen op de cultuurhistorische waardenkaart en het benodigde detailniveau. Dit laatste is van belang voor de hoeveelheid (aanvullend) onderzoek die gedaan moet worden als zich een concreet initiatief voordoet.

Bronnen
Voor het maken van een cultuurhistorische waardenkaart is veel informatie beschikbaar. Mogelijke bronnen voor gegevens zijn onder meer:

• registers van de rijks- en gemeentelijke monumenten
• eerdere inventarisaties van (gebouwd) erfgoed zoals de MIP
• de (vaak al beschikbare) archeologische waardenkaart
• literatuur
• historische kringen of verenigingen
• ‘Tastbare Tijd’, de Cultuurhistorische Atlas (CHAT) van de Provincie Utrecht
• de Kwaliteitsgidsen van de Utrechtse Landschappen
• digitale historische kaarten zoals op topotijdreis.nl
• Gebiedsbiografieën op Panorama Landschap

In de documentatie op deze website is veel informatie te vinden over de verschillende aspecten van het erfgoed die terug kunnen komen in de cultuurhistorische waardenkaart. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een Handreiking Erfgoed en Ruimte opgesteld. Daar is veel informatie te vinden over hoe tot een cultuurhistorische waardenkaart gekomen kan worden en ook zijn hier voorbeelden te vinden.

Subsidie
Het is mogelijk om bij de Provincie Utrecht een subsidie aan te vragen voor het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart. De voorwaarden daarvoor zijn dat de metadata in de dataset voldoet aan de richtlijnen van de Provincie, zodat het ook op de Cultuurhistorische Atlas van de Provincie geplaatst kan worden.

Op onze ROMA bijeenkomsten besteden wij regelmatig aandacht aan dit onderwerp:
ROMA bijeenkomst Cultuurhistorie in de praktijk