Oude groenelementen maken het verleden beter zichtbaar. Ze accentueren de historische structuren en geven de omgeving sfeer en karakteristiek. In bijna alle gemeenten komt er cultuurhistorisch waardevol groen voor. Vaak in de vorm van historische groenstructuren en park-/en tuinaanleggen, maar ook in de vorm van individuele historische bomen of bomen in lanen, houtwallen of houtopstanden. In de klassieke monumentenzorg werd hier veelal minder aandacht aan besteed en lag de focus meer op gebouwde elementen. Toch valt of staat de beleving van de gebouwde cultuurhistorische omgeving vaak met de tussengelegen of omringende groenstructuren. Vandaar dat we in de moderne erfgoedzorg, waarbij we integraal naar het gebied en de omgeving kijken, ook het groenaspect meenemen in beleid en regelgeving.

Voor het behoud en de bescherming van cultuurhistorisch waardevol groen is het van belang om het als integraal onderdeel op te nemen in het gemeentelijk groenbeleid. Dat kan in diverse beleidsstukken verwerkt worden zoals bijvoorbeeld de Omgevingsvisie, een landschap ontwikkelingsplan, een beeldkwaliteitsplan en/of een groenbeleidsnota.

Gemeentelijk groenbeleid gaat over het bestaande (historische) groen, maar ook over groen dat nog (verder) ontwikkeld kan worden. Hierbij kan gekeken worden naar de samenhang tussen groen, water, historische structuren en de gebouwde omgeving. Groen, water en erfgoed dragen bij aan een aantrekkelijke, gezonde, veilige en klimaatbestendige omgeving. Groenstructuren spelen veelal ook een verbindende rol tussen straten en wijken en tussen de naburige stedelijke omgevingen. Het vervult daarbij ook een belangrijke stedenbouwkundige en landschappelijke functie. In het groenbeleid kunnen voorwaarden worden geschept om het cultuurhistorische groen als een belangrijke pijler mee te nemen bij het beheer en de ontwikkeling van het gemeentelijk groen alsmede te stimuleren dat ook particulier historisch waardevol groen instant wordt gehouden. 

Er zijn een aantal belangrijke onderdelen voor het behoud van cultuurhistorisch waardevol groen die je op kunt nemen in het groenbeleid. Dat zijn:

• Een bomenkaart of bomenregister geeft aan waar de cultuurhistorisch waardevolle bomen staan, zowel in de openbare ruimte alsook op particuliere grond. Een monumentale boom draagt vaak een bijzonder verhaal met zich mee. Naast de hoge leeftijd van de boom is deze veelal met een bepaalde reden geplant, heeft de boom een link met bepaalde historische gebeurtenissen of heeft de boom een waarde vanwege zijn omvang. Je kunt daarbij bomen differentiëren of waarderen in verschillende categorieën zoals: monumentaal of beeldbepalend, (cultureel) waardevol, structuurboom of bomen in specifieke beschermingsgebieden.

• Een groenstructuurkaart maakt als geheel en op wijkniveau inzichtelijk wat de belangrijkste (historische) groenelementen en structuren zijn. 

Beschermingsregels
Ter uitvoering van het beleid kunnen regels worden opgesteld, bijvoorbeeld in een bomenverordening. Al zal deze binnenkort opgaan in het Omgevingsplan. Denk daarbij aan regels om beeldbepalende en/of monumentale bomen te beschermen middels een kapvergunning of aanlegvoorwaarden rondom bomen.

Ook kunnen historische groenaanleggen zoals structuren, landgoederen en buitenplaatsen, erven, tuinen en parken beschermd worden als (gemeentelijk) monument of middels verankering van de cultuurhistorie in het bestemmingsplan.

Stimulering
Naast het stellen van regels kan een gemeente ook het behoud van cultuurhistorisch waardevol groen stimuleren of faciliteren. Zo kan je als gemeente aan eigenaren eens in de zoveel tijd een visuele boomcontrole en/of snoeiaanbevelingen aanreiken. Daarmee kan je ook de veiligheid bevorderen. Voor het onderhoud van monumentaal groen kan je een subsidieregeling opstellen of aanbieden om eens in de zoveel tijd het snoeionderhoud te verzorgen voor de eigenaar. Daarnaast kan je eigenaren begeleiden of informeren bij de (her)aanleg of (her)ontwikkeling van historische groenstructuren.